Mimari Restorasyon
Önlisans	TYYÇ: 5. Düzey	QF-EHEA: Kısa Düzey	EQF-LLL: 5. Düzey

Ders Genel Tanıtım Bilgileri

Ders Kodu:

ARR103

Ders İsmi:

Geleneksel Yapı Türleri ve Elemanları

Ders Yarıyılı:

Güz

Ders Kredileri:

Teorik	Pratik	Laboratuvar	AKTS
3	0	0	5

Öğretim Dili:

Turkish

Ders Koşulu:

Ders İş Deneyimini Gerektiriyor mu?:

Hayır

Dersin Türü:

Zorunlu

Dersin Seviyesi:

Önlisans

TYYÇ:5. Düzey

QF-EHEA:Kısa Düzey

EQF-LLL:5. Düzey

Dersin Veriliş Şekli:

Yüz yüze

Dersin Koordinatörü:

Dr. Öğr. Üyesi PELİN KOTAS

Dersi Veren(ler):

Dr. Öğr. Üyesi PELİN KOTAS

Dersin Yardımcıları:

Dersin Amaç ve İçeriği

Dersin Amacı:

Bu dersin sonunda; Öğrenciler
-Anadolu Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı dönemlerine ait geleneksel yapı türlerini tanıma,
-Yapıların mekan oluşum özellikleri, plan ve cephe özelliklerini detaylı olarak inceleme,
-Kendi dönemleri içerisinde, dini, sosyal, ticari, askeri yapılar, eğitim yapıları ve konutlar olarak geleneksel yapıları sınıflandırma,
-Geleneksel yapıları, plan ve cephe özellikleri, strüktürel özellikler, yapım teknikleri, malzeme türleri ve bezeme özellikleri bakımından ayırabilme.
-Geleneksel bir yapı üzerinde araştırma yapabilme, fikir yürütme becerileri kazanacaktır.

Dersin İçeriği:

1. 2. Haftalar: Geleneksel yapı elemanları ve türlerinin genel tanıtımı
3. 4. Haftalar: Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı dönemlerine ait eğitim yapıları: Medreseler, kütüphaneler ve sübyan mekteplerinin tanıtımı
5. 6. Haftalar: Hamamlar, çeşmeler, sebiller, su kemerleri, sarnıçların tanıtımı
7. 8. Haftalar: Hanlar, kervansaraylar, bedestenler, kapalı çarşıların tanıtımı
9. 10. Haftalar: Camiler, tekkeler, türbelerin tanıtımı
11. 12. Haftalar: Geleneksel Türk evinin tanıtımı
13. 14. Haftalar: Öğrenci sunumlarının yapılması

Öğrenme Çıktıları

Bu dersi başarıyla tamamlayabilen öğrenciler;

Öğrenme Çıktıları

1 - Bilgi
Kuramsal - Olgusal
1) Anadolu Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı dönemlerine ait geleneksel yapı türlerini tanıma.
2) Geleneksel yapıların mekansal oluşum, plan ve cephe özelliklerini detaylı olarak inceleme
3) Kendi dönemleri içerisinde, dini, sosyal, ticari, askeri yapılar, eğitim yapıları ve konutlar olarak geleneksel yapıları sınıflandırma.
4) Geleneksel yapıları, plan ve cephe özellikleri, strüktürel özellikler, yapım teknikleri, malzeme türleri ve bezeme özellikleri bakımından ayırabilme.
5) Geleneksel bir yapı üzerinde araştırma yapabilme, fikir yürütme.
2 - Beceriler
Bilişsel - Uygulamalı
3 - Yetkinlikler
İletişim ve Sosyal Yetkinlik
Öğrenme Yetkinliği
Alana Özgü Yetkinlik
Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği

Ders Akış Planı

Hafta	Konu	Ön Hazırlık
1)	Tanışma- İşlenecek konulara genel bakış- Mimari elemanların sınıflandırılması. Eğitim yapıları: Selçuklu Medreseleri’ne giriş	Sözen M.& Tanyeli U., 1986. Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü. Akurgal, E., 1980. The Art and Architecture of Turkey Oxford University Press. Aslanapa, O., 2000. Türk Sanatı, Remzi Kitabevi, İstanbul. Aslanapa, O., 2007. Anadolu'da İlk Türk Mimarisi Başlangıç ve Gelişmesi, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara, Aslanapa O., 1996. Osmanlı Mimarisi, T. İş Bankası Yayınları, Ankara. Gazzola, P. 1975. The Past in the Future, Rome. Goodwin, G. 1971. A History of Ottoman Architecture, London. Kuran, A., 1986. Mimar Sinan, İstanbul.
2)	Eğitim yapıları: Osmanlı medreselerinin mekânsal özellikleri	Kuran, A. “Anatolian-Seljuk Architecture”, The Art and Architecture of Turkey, s.89-93. Sözen, M., 1970-1972. Anadolu Medreseleri, Cilt.1-2, Istanbul. Ahunbay, Z., 1988. “Mimar Sinan’ın Eğitim Yapıları: Medreseler, Darülkuralar, Mektepler”, Mimarbaşı Koca Sinan Yaşadığı Çağ ve Eserleri, Cilt.1, pp.239-309. İstanbul. Ayverdi, E. H. 1972. Osmanlı Mimarisinde Çelebi ve II. Sultan Murad Devri, İstanbul. Ayverdi, E. H., 1966. İstanbul Mimari Çağının Menşei, İstanbul. Ayverdi, E. H., 1973. Osmanlı Mimarisinde Fatih Devri, İstanbul. Baltacı, C., 1976. XV-XVI. Asırlarda Osmanlı Medreseleri-Teşkilat Tarih, İstanbul. Eyice, S., 1978. “Kapu Ağası Hüseyin Ağa’nın Vakıfları” In memoriam Prof. A. L. Gabriel, Atatürk Üniv. Publications, s.149-246, Ankara. Nayır, Z. 1975. Osmanlı Mimarlığında Sultan Ahmet Külliyesi ve Sonrası, İstanbul. Nayır, Z. 1980. İstanbul Medreseleri-Koruma ve Çağdaş Kullanım Açısından Bir Değerlendirme, İstanbul (yayınlanmamış doçentlik tezi) Yüksel, A. Osmanlı Mimarisinde II. Bayezıd, Sultan Selim I Devri, İstanbul
3)	Eğitim yapıları: Osmanlı ve Selçuklu Medreselerinin mekânsal özelliklerinin karşılaştırılması. Bu yapıların günümüzdeki işlevlerinin tartışılması.	Ahunbay, Z. 1988. “Mimar Sinan’ın Eğitim Yapıları: Medreseler, Darülkuralar, Mektepler”, Mimarbaşı Koca Sinan Yaşadığı Çağ ve Eserleri, Cilt.1,pp.239-309. İstanbul. Ayverdi, E. H. 1972. Osmanlı Mimarisinde Çelebi ve II. Sultan Murad Devri, İstanbul. Ayverdi, E. H., 1966. İstanbul Mimari Çağının Menşei, İstanbul. Ayverdi, E. H., 1973. Osmanlı Mimarisinde Fatih Devri, İstanbul. Baltacı, C., 1976. XV-XVI. Asırlarda Osmanlı Medreseleri-Teşkilat Tarih, İstanbul. Eyice, S. 1978. “Kapu Ağası Hüseyin Ağa’nın Vakıfları” In memoriam Prof. A. L. Gabriel, Atatürk Üniv. Publications, s.149-246, Ankara. Nayır, Z., 1975. Osmanlı Mimarlığında Sultan Ahmet Külliyesi ve Sonrası, İstanbul. Nayır, Z., 1980. İstanbul Medreseleri-Koruma ve Çağdaş Kullanım Açısından Bir Değerlendirme, İstanbul (yayınlanmamış doçentlik tezi) Yüksel, A. Osmanlı Mimarisinde II. Bayezıd, Sultan Selim I Devri, İstanbul Kütüphaneler: Eyice, S., 1967. “Eski Kütüphane Binaları Hakkında”, Türk Yurdu, no:126, s.718-732. Öztürkmen, N. M., 1957. İstanbul ve Ankara Kütüphaneleri, Ankara. Ünsal, B. 1984. “Türk Vakfı İstanbul Kütüphanelerinin Mimari Yönetimi” Vakıflar Dergisi, Cilt 18, s.95-124, Ankara.
4)	Eğitim yapıları içinde Sübyan mektepleri, günümüzdeki kullanımlarının değerlendirilmesi	Aksoy, Ö., 1968. Osmanlı Devri Sıbyan Mektepleri Üzerine Bir İnceleme, İstanbul.
5)	Su yapıları: Hamamlar-çeşmeler-sebiller-su kemerleri-sarnıçlar	Aru, K. A., 1949. Türk Hamamları Etüdü, İstanbul. Eyice, S., 1960. “İznik’te Büyük Hamam ve Osmanlı Devri Hamamları Hakkında Bir Deneme”, İ.Ü. Tarih Dergisi Cilt.IX, no:15, s.99-120, İstanbul. Glück, H., 1921. “Die Baeder Konstantinopels” Probleme des Wölbungbaues, Teil 1, Vienna. Haskan, N., 1995. İstanbul Hamamları, İstanbul. İşseven, İ.H. 1982. Haydar Hamamı Restorasyon Projesi Kadınlar Bölümü, İTÜ Mim. Fak. Bilim Uzmanlığı Tezi. Önge, Y. 1978. “Eski Türk Hamamlarında Aydınlatma” Vakıflar Dergisi, no:12, Şehsuvaroğlu, B. Anadolu Kaplıcaları ve Selçuklular, İstanbul 1957 Ülgen, A. S. “Hamam”, İstanbul Ansiklopedisi, Vol.5, İstanbul 1948, s.174-178
6)	Su yapıları (II): Hamamlar-çeşmeler-sebiller-su kemerleri-sarnıçlar	Çeçen, K., 1999. İstanbul’un Osmanlı Dönemi Su Yolları, İSKİ Yayınları, . Çeçen, K., 1999. Osmanlı İmparatorluğu’nun Doruğu 16. Yüzyıl Teknolojisi,İSKİ Yayınları. Kumbaracılar, İ., 1938. İstanbul Sebilleri, İstanbul.
7)	Hanlar-bedestenler-kapalı çarşılar	Akok, M. 1974. Konya’da Üç Tarihi ve Mimari Eser: Altınapa Kervansarayı, Hasbey Darülhuffazı ve Selim II İmareti”, Türk Arkeoloji Dergisi, Vilt. XX-1, TTK s.5-36, Ankara. Baş, A.,1995.“Beylikler Dönemi Hanlarında Uygulanan Plan Şemaları”, IX. Milletlerarası Türk Sanatları Kongresi, Cilt 1, s.275-288, Ankara. Binan, C. 13., 1990. Yüzyıl Anadolu Kervansarayları Koruma Ölçütleri Üzerine Bir Araştırma, ITU Institute for Science, Unpublished dissertation. Erdmann, K., 1961. Das Anatolische Karavansaray des 13. Jahrhunderts, I-II, Berlin.
8)	VİZE HAFTASI	.
9)	Hanlar-bedestenler-kapalı çarşılar (II)	Akok, M. 1974. Konya’da Üç Tarihi ve Mimari Eser: Altınapa Kervansarayı, Hasbey Darülhuffazı ve Selim II İmareti”, Türk Arkeoloji Dergisi, Vilt. XX-1, TTK s.5-36, Ankara. Baş, A.,1995.“Beylikler Dönemi Hanlarında Uygulanan Plan Şemaları”, IX. Milletlerarası Türk Sanatları Kongresi, Cilt 1, s.275-288, Ankara. Binan, C. 13., 1990. Yüzyıl Anadolu Kervansarayları Koruma Ölçütleri Üzerine Bir Araştırma, ITU Institute for Science, Unpublished dissertation. Erdmann, K., 1961. Das Anatolische Karavansaray des 13. Jahrhunderts, I-II, Berlin.
10)	Dini yapılar: Camiler-tekkeler-türbeler Cami- terimler	Arseven, C.E., Türk Sanatı Tarihi, Maarif Vekaleti, İstanbul. Aslanapa, O., 1991. Anadolu’da ilk Türk Mimarisi, Başlangıç ve Gelişmesi, AKMB, Ankara . Kuban, D., Osmanlı’nın İstanbul’u YEM Yayınları. Kuban, D., 2007. Osmanlı Mimarisi, YEM Yayınları. Kuban, D., 2011. Sinan’ın Sanatı ve Selimiye, İş Bankası Kültür Yayınları.
11)	Dini yapılar: Camiler-tekkeler-türbeler Cami- terimler (II)	Arseven, C.E., Türk Sanatı Tarihi, Maarif Vekaleti, İstanbul. Aslanapa, O., 1991. Anadolu’da ilk Türk Mimarisi, Başlangıç ve Gelişmesi, AKMB, Ankara . Kuban, D., Osmanlı’nın İstanbul’u YEM Yayınları. Kuban, D., 2007. Osmanlı Mimarisi, YEM Yayınları. Kuban, D., 2011. Sinan’ın Sanatı ve Selimiye, İş Bankası Kültür Yayınları.
12)	İstanbul Tarihi Yarımada’da Geleneksel Yapı Türlerine Bakış. Süleymaniye Külliyesi /Alan Gezisi	Belge, M., 2007. İstanbul Gezi Rehberi, İletişim Yayınları.
13)	Türk Evi	Eldem, S. H., 1968. Türk Evi Plan Tipleri, İstanbul: İTÜ Mimarlık Fakültesi. Eldem, S. H., 1964. Köşkler ve Kasırlar, c.1. İstanbul.DGSA Rölöve Kürsüsü. Eldem, s. H., 1984-1986. Türk Evi, Osmanlı Dönemi c.1 ve c.2 İstanbul TAÇ Vakfı. Kuban, D., 1995. The Turkish Hayat House, İstanbul: Eren Yay. Küçükerman, Ö., ve Güner, Ş. Anadolu Mirasında Türk Evleri, İstanbul. T.C. Kültür Bakanlığı Yay. Arel, A., 1982. Osmanlı Konut Geleneğinde Tarihsel Sorunlar. İzmir: Ege Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları.
14)	Sunumlar	.

Kaynaklar

Ders Notları / Kitaplar:

1. Akurgal, E., 1980. The Art and Architecture of Turkey Oxford University Press.
2. Aslanapa, O.,2000. Türk Sanatı, Remzi Kitabevi, İstanbul.
3. Aslanapa, O., 2007. Anadolu'da İlk Türk Mimarisi Başlangıç ve Gelişmesi, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları,Ankara.
3. Aslanapa, O., 1996. Osmanlı Mimarisi, T. İş Bankası Yayınları, Ankara.
4. Goodwin, G. A., 1971. History of Ottoman Architecture, London.
5. Kuran, A.,1986. Mimar Sinan, İstanbul.
6. Sözen, M., 1972. Anadolu Medreseleri, Cilt.1, Ist.1970; Vol.II, Istanbul.
7. Ahunbay, Z., 1988. “Mimar S Sinan’ın Eğitim Yapıları: Medreseler, Darülkuralar, Mektepler”, Mimarbaşı Koca Sinan Yaşadığı Çağ ve Eserleri, Cilt.1, pp.239-309. İstanbul.
8. Ayverdi, E. H. Osmanlı Mimarisinde Çelebi ve II. Sultan Murad Devri, İstanbul 1972
9. Ayverdi, E. H.İstanbul Mimari Çağının Menşei, İstanbul 1966
10. Ayverdi, E. H. Osmanlı Mimarisinde Fatih Devri, İstanbul 1973
11. Baltacı, C. XV-XVI. Asırlarda Osmanlı Medreseleri-Teşkilat Tarih, İstanbul 1976
12. Eyice, S. “Kapu Ağası Hüseyin Ağa’nın Vakıfları” In memoriam Prof. A. L. Gabriel Atatürk Üniv. Publications, Ankara, 1978, s.149-246
13. Nayır, Z. Osmanlı Mimarlığında Sultan Ahmet Külliyesi ve Sonrası, İstanbul 1975
14. Nayır, Z. İstanbul Medreseleri-Koruma ve Çağdaş Kullanım Açısından Bir Değerlendirme, İstanbul 1980 (yayınlanmamış doçentlik tezi).

Diğer Kaynaklar:

1. Aru, K. A., 1949. Türk Hamamları Etüdü, İstanbul.
2. Eyice, S., 1960. “İznik’te Büyük Hamam ve Osmanlı Devri Hamamları Hakkında Bir Deneme”, İ.Ü. Tarih Dergisi Cilt.IX, no:15 s.99-120, İstanbul.
3. Glück, H., 1921. “Die Baeder Konstantinopels” Probleme des Wölbungbaues, Teil 1, Vienna.
4. Haskan, N., 1995. İstanbul Hamamları, İstanbul.

Ders - Program Öğrenme Kazanım İlişkisi

Ders Öğrenme Kazanımları	1	2	3	4	5
Program Kazanımları
1) Meslek etiği ve sorumluluk bilincine sahip olabilme
2) Çizim (t-cetveli, gönye, pergel vb.) ve ölçüm (mira, terazi, şakül, nivo, lazermetre vb.) aletlerini amaca uygun kullanabilme,
3) Geleneksel ve ileri ölçüm teknikleriyle (“total station”, “laser scanner”, fotogrametri) ölçülmüş yapı ve yapı kalıntılarının rölövesini bilgisayar ortamında hazırlayabilme,
4) Rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri ve eklerini bilgisayar ortamında hazırlayabilme
5) Rölövenin taşınmaz kültür varlıklarının korunmasındaki önemini kavramış olarak kroki çizimleri hazırlayabilme ve basit ölçüm yöntemlerini kullanabilme,
6) Tarihi çevre bilincine ve restorasyon hakkında kuramsal altyapıya sahip olma,
7) Yapı metraj ve maliyeti dilini kavrayabilme, Yapı elemanlarını poz numaraları ile metraj cetvellerinde gösterebilme
8) Plan, kesit, görünüş vaziyet planı okuyabilme,
9) Roma, Bizans, Anadolu Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı dönemlerindeki eğitim, dini, sosyal, ticari, askeri yapıları, plan ve cephe özellikleri, strüktürel özellikler, yapım teknikleri, malzeme türleri ve bezeme özellikleri bakımından ayırabilme,
10) Mesleki fotoğraflar çekebilme ve fotoğraf ile rölöve, restorasyon, restitüsyon proje eklerinin hazırlanması konusunda yetkin olma.
11) Grupla çalışma becerisi kazanabilme,
12) Araştırma raporu hazırlayabilme,
13) Mesleki gelişmeleri takip ederek kendini geliştirebilme
14) Alan çalışmasında içinde bulunulan sosyo-kültürel-fiziki şartları kavrayarak uyum gösterebilme
15) Üç boyutlu düşünme yeteneği kazanabilme
16) Türk dili, Atatürk ilke ve İnkılapları, Bilgi teknolojileri alanlarında temel bilgi sahibi olma
17) Bir yabancı dili temel düzeyde öğrenme yetisi kazandırma

Ders - Öğrenme Kazanımı İlişkisi

Etkisi Yok	1 En Düşük	2 Düşük	3 Orta	4 Yüksek	5 En Yüksek

	Dersin Program Kazanımlarına Etkisi	Katkı Payı
1)	Meslek etiği ve sorumluluk bilincine sahip olabilme
2)	Çizim (t-cetveli, gönye, pergel vb.) ve ölçüm (mira, terazi, şakül, nivo, lazermetre vb.) aletlerini amaca uygun kullanabilme,
3)	Geleneksel ve ileri ölçüm teknikleriyle (“total station”, “laser scanner”, fotogrametri) ölçülmüş yapı ve yapı kalıntılarının rölövesini bilgisayar ortamında hazırlayabilme,
4)	Rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri ve eklerini bilgisayar ortamında hazırlayabilme
5)	Rölövenin taşınmaz kültür varlıklarının korunmasındaki önemini kavramış olarak kroki çizimleri hazırlayabilme ve basit ölçüm yöntemlerini kullanabilme,	2
6)	Tarihi çevre bilincine ve restorasyon hakkında kuramsal altyapıya sahip olma,	3
7)	Yapı metraj ve maliyeti dilini kavrayabilme, Yapı elemanlarını poz numaraları ile metraj cetvellerinde gösterebilme
8)	Plan, kesit, görünüş vaziyet planı okuyabilme,	2
9)	Roma, Bizans, Anadolu Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı dönemlerindeki eğitim, dini, sosyal, ticari, askeri yapıları, plan ve cephe özellikleri, strüktürel özellikler, yapım teknikleri, malzeme türleri ve bezeme özellikleri bakımından ayırabilme,	4
10)	Mesleki fotoğraflar çekebilme ve fotoğraf ile rölöve, restorasyon, restitüsyon proje eklerinin hazırlanması konusunda yetkin olma.	3
11)	Grupla çalışma becerisi kazanabilme,	3
12)	Araştırma raporu hazırlayabilme,	5
13)	Mesleki gelişmeleri takip ederek kendini geliştirebilme
14)	Alan çalışmasında içinde bulunulan sosyo-kültürel-fiziki şartları kavrayarak uyum gösterebilme	5
15)	Üç boyutlu düşünme yeteneği kazanabilme
16)	Türk dili, Atatürk ilke ve İnkılapları, Bilgi teknolojileri alanlarında temel bilgi sahibi olma
17)	Bir yabancı dili temel düzeyde öğrenme yetisi kazandırma

Ölçme ve Değerlendirme

Yarıyıl İçi Çalışmaları	Aktivite Sayısı	Katkı Payı
Devam	1	% 10
Ödev	1	% 10
Ara Sınavlar	1	% 30
Final	1	% 50
Toplam		% 100
YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTU KATKISI		% 50
YARIYIL SONU ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTUNA KATKISI		% 50
Toplam		% 100