Mimari Restorasyon
Önlisans	TYYÇ: 5. Düzey	QF-EHEA: Kısa Düzey	EQF-LLL: 5. Düzey

Ders Genel Tanıtım Bilgileri

Ders Kodu:

ARR204

Ders İsmi:

Tarihi Yapılarda Strüktürel Problemler

Ders Yarıyılı:

Güz

Ders Kredileri:

Teorik	Pratik	Laboratuvar	AKTS
3	0	0	5

Öğretim Dili:

Turkish

Ders Koşulu:

Ders İş Deneyimini Gerektiriyor mu?:

Hayır

Dersin Türü:

Bölüm Seçmeli

Dersin Seviyesi:

Önlisans

TYYÇ:5. Düzey

QF-EHEA:Kısa Düzey

EQF-LLL:5. Düzey

Dersin Veriliş Şekli:

E-Öğrenme

Dersin Koordinatörü:

Dr. Öğr. Üyesi PELİN KOTAS

Dersi Veren(ler):

Dr. Öğr. Üyesi PELİN KOTAS

Dersin Yardımcıları:

Dersin Amaç ve İçeriği

Dersin Amacı:

Geleneksel yığma ve iskelet yapılarda karşılaşılan strüktürel problemleri saptama ve bu problemlere çözüm önerisi getirme becerisi kazandırmak.

Dersin İçeriği:

Bu derste mimaride strüktür kavramının ne olduğu, strüktürün mimarlık tarihindeki gelişim süreci anlatılacak, yığma ve iskelet sistem örnekleri üzerinden strüktürü oluşturan lineer ve eğrisel elemanlar ele alınacak, bu elemanlardaki bozulma türleri ve bozulma sebepleri tespit edilecek, strüktürel bozulmanın iyileştirilmesinde kullanılacak yöntemler üzerinde durulacaktır.

Öğrenme Çıktıları

Bu dersi başarıyla tamamlayabilen öğrenciler;

Öğrenme Çıktıları

1 - Bilgi
Kuramsal - Olgusal
1) Yığma ve iskelet strüktürlerin tarihsel gelişiminin kavranması.
2) Eğrisel ve lineer elemanların strüktürel özelliklerinin kavranması.
3) Yığma ve iskelet yapılara gelen yüklerin analizini yapabilme.
4) Yığma ve iskelet yapılarda strüktürün sağlamlaştırılması için öneri getirebilme.
2 - Beceriler
Bilişsel - Uygulamalı
3 - Yetkinlikler
İletişim ve Sosyal Yetkinlik
1) Raporlama, anlatım ve sunum becerileri.
Öğrenme Yetkinliği
Alana Özgü Yetkinlik
Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği

Ders Akış Planı

Hafta	Konu	Ön Hazırlık
1)	Ders içeriğinin aktarımı, Strüktür kavramının tanımı, Strüktürün gerekliliği.	Gökçe, G., 1977. “Başlangıcından Günümüze Mimaride Strüktür”, YAPI 23. Gökçe, G., 1979. “Geleneksel Mimaride Strüktür”, YAPI 33. Demirel, E., 2017. Strüktür Neden Gereklidir?, Janus Yayıncılık Ltd. Şti. Silver, P., McLean, W., Peter, 2013. E. Structural Engineering for Architects: A Handbook., Laurence King Publishing.
2)	Mimarlık tarihi ve strüktür, İlkel strüktür örnekleri, Yığma yapılarda strüktürel elemanlar. Doğrusal ve düzlemsel elemanlar (duvar, lento, sütun …), eğrisel elemanlar (kemer, tonoz, kubbe…).	Gökçe, G., 1977. “Başlangıcından Günümüze Mimaride Strüktür”, YAPI 23. Gökçe, G., 1979. “Geleneksel Mimaride Strüktür”, YAPI 33. Demirel, E., 2017. Strüktür Neden Gereklidir?, Janus Yayıncılık Ltd. Şti. Sesigür, H.; Çelik, O. C., Çılı, F., 2007. “Tarihi Yapılarda Taşıyıcı Bileşenler, Hasar Biçimleri, Onarım Ve Güçlendirme”, İstanbul Bülten, 89, 10-21. Tanyeli, G., 2017. Osmanlı İnşaat Teknolojisi Tarihi, 94-114.
3)	Yığma yapılarda strüktürel elemanlar ve yük aktarımı. Romanesk ve gotik yapı örnekleri . Patatesten kemer yapımı	Tanyeli, G., 2017. Osmanlı İnşaat Teknolojisi Tarihi, 94-114. Demirel, E., 2017. Strüktür Neden Gereklidir?, Janus Yayıncılık Ltd. Şti. National Geographic Belgeseli, Antik Sırlar- Gotik Katedraller. National Geographic Belgeseli, Antik Mega Yapılar: Chartres Katedrali https://www.thenakedscientists.com/get-naked/experiments/potato-arch
4)	Yığma yapılarda strüktürel elemanlar ve yük aktarımı. Ayasofya örneği.	Mainstone, R.J., 1988. Hagia Sophia, Architecture, Structure and Liturgy of Justinian’s Great Church, Thames and Hudson. London Ahunbay, Z., 2017. “Bir Dünya Mirasının Korunması: Ayasofya Conservation Of World Heritage: Hagia Sophia In Istanbul” Uluslararası Katılımlı 6. Tarihi Yapıların Korunması ve Güçlendirilmesi Sempozyumu / 2-3-4 Kasım 2017. Köksal, A., 2012. “Osmanlı Mimarlığının Ayasofya’yı İçselleştirmesi ve Tarih Yazımının Bakışı”, Bir Allame-i Cihan Stefanos Yerasimos (1942-2005), Kitap Yayınevi. National Geographic Belgeseli, Antik Mega Yapılar-Ayasofya https://www.youtube.com/watch?v=MgJC1K6DMwA
5)	Ahşap iskelet sistemlerde yükler (doğal yükler, kullanım yükleri).	Perker, S. ve Akıncıtürk N., 2011., Geleneksel Cumalıkızık Evlerinde Ahşap Konut Sistemi, Uludağ Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, c. 16., s.1.
6)	Strüktürde bozulmaya neden olan etkenler ve bozulmaların saptanmasında kullanılan teknikler.	Zakar, L. & Eyüpgiller, K., 2015. Mimari Restorasyon Koruma Teknik ve Yöntemleri, YEM.
7)	Strüktürel sağlamlaştırma teknikleri: Zemin ve temel, duvarlar, kemer, kubbe, tonoz.	Zakar, L. & Eyüpgiller, K., 2015. Mimari Restorasyon Koruma Teknik ve Yöntemleri, YEM. Çırak, İ.F., 2011.“Yığma yapılarda oluşan hasarlar, nedenleri ve öneriler” SDU International Technologic Science, vol:3, No:2, pp:55-60. Umut, A., 2009. “Anıtsal Olmayan Yığma Yapıların Taşıyıcı Sistem Analizi”, Kargir Yapılarda Koruma ve Onarım Semineri 28-29 Eylül 09 KUDEB, 112-121. Ahunbay, Z., 2011, Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon, YEM Yayınevi, 6. Baskı. Belgesel: On the inside the leaning tower of Pisa/ Pisa Kulesi'nin içinde https://www.youtube.com/watch?v=3gTq4WggLp0
8)	Vize haftası İlk yedi haftanın gözden geçirilmesi.	.
9)	Strüktürel sağlamlaştırma teknikleri (devam): Taşıyıcı ayaklar ve sütunlar, döşemeler, çatılar)	Zakar, L. & Eyüpgiller, K., 2015. Mimari Restorasyon Koruma Teknik ve Yöntemleri, YEM. Çırak, İ.F., 2011.“Yığma yapılarda oluşan hasarlar, nedenleri ve öneriler” SDU International Technologic Science, vol:3, No:2, pp:55-60. Umut, A., 2009. “Anıtsal Olmayan Yığma Yapıların Taşıyıcı Sistem Analizi”, Kargir Yapılarda Koruma ve Onarım Semineri 28-29 Eylül 09 KUDEB, 112-121. Ahunbay, Z., 2016. Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon, YEM Yayınevi,
10)	Tarihi çevre içinde final konularının tespiti (Google Street view üzerinden Fener-Balat bölgesi olabilir).	Altınsay, B., 2009. “Fener ve Balat Rehabilitasyon Programı Restorasyon Uygulamaları”, Kargir Yapılarda Koruma ve Onarım Semineri 28-29 Eylül 09 KUDEB, 121-134.
11)	Tespit edilen yapılarda malzeme-zemin-strüktür bozulma analizleri. Ödev-final grup listelerinin oluşturulması.	Zakar, L. & Eyüpgiller, K., 2015. Mimari Restorasyon Koruma Teknik ve Yöntemleri, YEM. Kılıç, Y., 2007. “19.yy İkinci Yarısı Kârgir Konut Mimarisi’nin Beyoğlu Bölgesi Örneğinde İncelenmesi ve Yapısal Ölçekte Bir Koruma Yaklaşımı Geliştirilmesi”, MSGSÜ Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
12)	Örnek yapılar üzerinde strüktürel bozulmanın iyileştirilmesinde kullanılacak yöntemlerin tespiti. Üsküdar Atik Valide Külliyesi Restorasyon Uygulamalarından Örnekler (KUDEB Seminer V)	Zakar, L. & Eyüpgiller, K., 2015. Mimari Restorasyon Koruma Teknik ve Yöntemleri, YEM. KUDEB, Restorasyon-Konservasyon Dergileri, tüm sayıları. Bayraktar, A. , 2005. Tarihi “Yığma Yapıların Depreme Karşı Güçlendirilmesi” Yığma Yapıların Deprem Güvenliğinin Arttırılması Çalıştayı, ODTÜ,Ankara. Yavuz, U.C., 2012. “Tarihi Yapılarda Statik Güçlendirme Teknikleri”, Kütür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları Müzeler Genel Müdürlüğü Ankara Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü. Sesigür, H.; Çelik, O. C., Çılı, F., 2007. “Tarihi Yapılarda Taşıyıcı Bileşenler, Hasar Biçimleri, Onarım Ve Güçlendirme”, İstanbul Bülten, 89, 10-21.
13)	Örnek yapılar üzerinde strüktürel bozulmanın iyileştirilmesinde kullanılan yöntemlerin tespiti. Davetli koruma uzmanı söyleşisi.	Zakar, L. & Eyüpgiller, K., 2015. Mimari Restorasyon Koruma Teknik ve Yöntemleri, YEM. KUDEB, Restorasyon-Konservasyon Dergileri, tüm sayıları. Sesigür, H.; Çelik, O. C., Çılı, F., 2007. “Tarihi Yapılarda Taşıyıcı Bileşenler, Hasar Biçimleri, Onarım Ve Güçlendirme”, İstanbul Bülten, 89, 10-21. Mahrebel, A. H., 2006. “Tarihi Yapılarda Taşıyıcı Sistem Özellikleri, Hasarlar, Onarım ve Güçlendirme Teknikleri”, İTÜ Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
14)	Final sunumları Genel değerlendirme.	yok

Kaynaklar

Ders Notları / Kitaplar:

Gökçe, G., 1977. “Başlangıcından Günümüze Mimaride Strüktür”, YAPI 23. Gökçe, G., 1979. “Geleneksel Mimaride Strüktür”, YAPI 33.
Sesigür, H.; Çelik, O. C., Çılı, F., 2007. “Tarihi Yapılarda Taşıyıcı Bileşenler, Hasar Biçimleri, Onarım Ve Güçlendirme”, İstanbul Bülten, 89, 10-21.
Perker, S. ve Akıncıtürk N., 2011., Geleneksel Cumalıkızık Evlerinde Ahşap Konut Sistemi, Uludağ Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, c. 16., s.1.
Ahunbay, Z., 2017. “Bir Dünya Mirasının Korunması: Ayasofya Conservation Of
World Heritage: Hagia Sophia In Istanbul” Uluslararası Katılımlı 6. Tarihi Yapıların Korunması ve Güçlendirilmesi Sempozyumu / 2-3-4 Kasım 2017.
Zakar, L. & Eyüpgiller, K., 2015. Mimari Restorasyon Koruma Teknik ve Yöntemleri, YEM.

Diğer Kaynaklar:

Çırak, İ.F., 2011.“Yığma yapılarda oluşan hasarlar, nedenleri ve öneriler” SDU International Technologic Science, vol:3, No:2, pp:55-60.
Günay, R., 2002. “Geleneksel ahşap yapılar sorunları ve çözüm yolları”, Birsen Yayınevi, İstanbul, 43-64.

Ders - Program Öğrenme Kazanım İlişkisi

Ders Öğrenme Kazanımları	1	2	3	4	5
Program Kazanımları
1) Meslek etiği ve sorumluluk bilincine sahip olabilme
2) Çizim (t-cetveli, gönye, pergel vb.) ve ölçüm (mira, terazi, şakül, nivo, lazermetre vb.) aletlerini amaca uygun kullanabilme,
3) Geleneksel ve ileri ölçüm teknikleriyle (“total station”, “laser scanner”, fotogrametri) ölçülmüş yapı ve yapı kalıntılarının rölövesini bilgisayar ortamında hazırlayabilme,
4) Rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri ve eklerini bilgisayar ortamında hazırlayabilme
5) Rölövenin taşınmaz kültür varlıklarının korunmasındaki önemini kavramış olarak kroki çizimleri hazırlayabilme ve basit ölçüm yöntemlerini kullanabilme,
6) Tarihi çevre bilincine ve restorasyon hakkında kuramsal altyapıya sahip olma,
7) Yapı metraj ve maliyeti dilini kavrayabilme, Yapı elemanlarını poz numaraları ile metraj cetvellerinde gösterebilme
8) Plan, kesit, görünüş vaziyet planı okuyabilme,
9) Roma, Bizans, Anadolu Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı dönemlerindeki eğitim, dini, sosyal, ticari, askeri yapıları, plan ve cephe özellikleri, strüktürel özellikler, yapım teknikleri, malzeme türleri ve bezeme özellikleri bakımından ayırabilme,
10) Mesleki fotoğraflar çekebilme ve fotoğraf ile rölöve, restorasyon, restitüsyon proje eklerinin hazırlanması konusunda yetkin olma.
11) Grupla çalışma becerisi kazanabilme,
12) Araştırma raporu hazırlayabilme,
13) Mesleki gelişmeleri takip ederek kendini geliştirebilme
14) Alan çalışmasında içinde bulunulan sosyo-kültürel-fiziki şartları kavrayarak uyum gösterebilme
15) Üç boyutlu düşünme yeteneği kazanabilme
16) Türk dili, Atatürk ilke ve İnkılapları, Bilgi teknolojileri alanlarında temel bilgi sahibi olma
17) Bir yabancı dili temel düzeyde öğrenme yetisi kazandırma

Ders - Öğrenme Kazanımı İlişkisi

Etkisi Yok	1 En Düşük	2 Düşük	3 Orta	4 Yüksek	5 En Yüksek

	Dersin Program Kazanımlarına Etkisi	Katkı Payı
1)	Meslek etiği ve sorumluluk bilincine sahip olabilme	4
2)	Çizim (t-cetveli, gönye, pergel vb.) ve ölçüm (mira, terazi, şakül, nivo, lazermetre vb.) aletlerini amaca uygun kullanabilme,
3)	Geleneksel ve ileri ölçüm teknikleriyle (“total station”, “laser scanner”, fotogrametri) ölçülmüş yapı ve yapı kalıntılarının rölövesini bilgisayar ortamında hazırlayabilme,
4)	Rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri ve eklerini bilgisayar ortamında hazırlayabilme
5)	Rölövenin taşınmaz kültür varlıklarının korunmasındaki önemini kavramış olarak kroki çizimleri hazırlayabilme ve basit ölçüm yöntemlerini kullanabilme,	2
6)	Tarihi çevre bilincine ve restorasyon hakkında kuramsal altyapıya sahip olma,	5
7)	Yapı metraj ve maliyeti dilini kavrayabilme, Yapı elemanlarını poz numaraları ile metraj cetvellerinde gösterebilme
8)	Plan, kesit, görünüş vaziyet planı okuyabilme,	3
9)	Roma, Bizans, Anadolu Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı dönemlerindeki eğitim, dini, sosyal, ticari, askeri yapıları, plan ve cephe özellikleri, strüktürel özellikler, yapım teknikleri, malzeme türleri ve bezeme özellikleri bakımından ayırabilme,	2
10)	Mesleki fotoğraflar çekebilme ve fotoğraf ile rölöve, restorasyon, restitüsyon proje eklerinin hazırlanması konusunda yetkin olma.	5
11)	Grupla çalışma becerisi kazanabilme,	5
12)	Araştırma raporu hazırlayabilme,	1
13)	Mesleki gelişmeleri takip ederek kendini geliştirebilme	5
14)	Alan çalışmasında içinde bulunulan sosyo-kültürel-fiziki şartları kavrayarak uyum gösterebilme	5
15)	Üç boyutlu düşünme yeteneği kazanabilme
16)	Türk dili, Atatürk ilke ve İnkılapları, Bilgi teknolojileri alanlarında temel bilgi sahibi olma
17)	Bir yabancı dili temel düzeyde öğrenme yetisi kazandırma

Ölçme ve Değerlendirme

Yarıyıl İçi Çalışmaları	Aktivite Sayısı	Katkı Payı
Devam	1	% 10
Arazi Çalışması	3	% 0
Sunum	1	% 0
Ara Sınavlar	1	% 40
Final	1	% 50
Toplam		% 100
YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTU KATKISI		% 50
YARIYIL SONU ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTUNA KATKISI		% 50
Toplam		% 100