Tarih
Lisans	TYYÇ: 6. Düzey	QF-EHEA: 1. Düzey	EQF-LLL: 6. Düzey

Ders Genel Tanıtım Bilgileri

Ders Kodu:

HIS207

Ders İsmi:

Selçuklu Tarihi

Ders Yarıyılı:

Güz

Ders Kredileri:

Teorik	Pratik	Laboratuvar	AKTS
3	0	0	4

Öğretim Dili:

Turkish

Ders Koşulu:

Ders İş Deneyimini Gerektiriyor mu?:

Hayır

Dersin Türü:

Zorunlu

Dersin Seviyesi:

Lisans

TYYÇ:6. Düzey

QF-EHEA:1. Düzey

EQF-LLL:6. Düzey

Dersin Veriliş Şekli:

Yüz yüze

Dersin Koordinatörü:

Dr. Öğr. Üyesi KERİM KÖKSAL KAYA

Dersi Veren(ler):

Dr. Öğr. Üyesi KERİM KÖKSAL KAYA
Prof. Dr. PINAR ÜLGEN

Dersin Yardımcıları:

Dersin Amaç ve İçeriği

Dersin Amacı:

Türk Tarihi’nin önemli parçaları olan Büyük Selçuklu Devleti ile Anadolu Selçuklu Devleti’nin siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel hayatının anlaşılmasıdır.

Dersin İçeriği:

Büyük Selçuklu Devletinin Selçuk bey’in ortaya çıkışından Sultan Sancar zamanındaki yıkılışına kadar Selçuklu tarihinin siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel hayatı. Anadolu Selçuklularının siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel tarihi. Bunun yanında yanında Irak, Kirman ve Suriye Selçukluları ile Anadolu’nun Moğol işgaline uğraması ve Moğol tahakkümü altındaki Anadolu’daki gelişmeler hakkında bilgi de verilecektir.

Öğrenme Çıktıları

Bu dersi başarıyla tamamlayabilen öğrenciler;

Öğrenme Çıktıları

1 - Bilgi
Kuramsal - Olgusal
1) Büyük Selçukluların tarih sahnesine çıkışını öğrenecektir.
2) Büyük Selçukluların Anadolu’yu fetihlerini ve dönemin diğer devletleri ile ilişkilerini anlayabilecektir.
3) Büyük Selçukluların devlet yönetimini ve kültürel hayatını kavrayacaktır.
4) Türkiye Selçuklu Devleti ve medeniyeti hakkında fikir sahibi olabileceklerdir.
5) Büyük Selçuklu ve Anadolu Selçuklu Devletklerinin hangi savaşlar ve antlaşmalar yaptığı bilinecektir.
2 - Beceriler
Bilişsel - Uygulamalı
3 - Yetkinlikler
İletişim ve Sosyal Yetkinlik
Öğrenme Yetkinliği
Alana Özgü Yetkinlik
Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği

Ders Akış Planı

Hafta	Konu	Ön Hazırlık
1)	Selçuklu Devletinin Kuruluşu öncesi Orta Asya ve Yakındoğuda Genel Durum ve Türkler	«Selçuklular», İslam Ansiklopedisi, pdf. İbrahim Kafesoğlu, «Selçuklular», Türk Dünyası El Kitabı, I. Cilt, Türk Kültürünü Araştırma Enst., 2001, s. 319-378. Mehmet Altay Köymen, «Büyük Selçuklu İmparatorluğu’nun Kuruluşu», pdf. Ahmet Kolbaşı, «Irak ve Horasan Selçukluları Tarihi Adlı Eserde, Selçuklu Kültür ve Medeniyeti Hakkında Verilen Bilgilerin Değerlendirilmesi Üzerine Bir Deneme», pdf. Abdülhaluk M. Çay, «Irak Ve Horasan Selçukluları (1092-1194)», pdf. Faruk, Sümer "Selçuklular" İslam Ansiklopedisi, C. 36, S.377-379. Celalettin Yavuz, Türklerde Savaş Strateji ve Askeri Kültür, Der Yayınları, İst., 2019, s. 169-188.
2)	Selçukluların kökeni, Dandanakan Savaşı ve devletin kuruluşu.	Faruk, Sümer "Selçuklular" İslam Ansiklopedisi, C. 36, S.377-379. Celalettin Yavuz, Türklerde Savaş Strateji ve Askeri Kültür, Der Yayınları, İst., 2019, s. 169-188.
3)	Tuğrul Bey ve Alp Arslan Dönemi	İbrahim Kafesoğlu, «Alparslan», İslam Ansiklopedisi, pdf Muharrem Kesik, «Sultan Alp Arslan’ın Liderlik Vasıfları», FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, Sayı 4, Yıl 2014, Güz, pdf Abdülkerim Özaydın, «Nizâmülmülk’ün Büyük Selçuklu İmparatorluğu’na Hizmetleri», USAD, Bahar 2018, pdf Faruk Sümer, «Tuğrul Bey», İslam Ansiklopedisi, pdf Sezgin Korcun, «Büyük Selçuklu Devleti’nin Kurucusu Tuğrul Bey», pdf Osman Turan, Selçuklular Tarihi ve Türk-İslam Medeniyeti, II. Baskı, Turan Neşriyat, İstanbul, 1969
4)	Melikşah Dönemi	Zeki Veli Togan, Umumi Türk Tarihine Giriş, İstanbul, 1946 Arslan Tekin, Türk'ün Tarihi, Kariyer Yayınları, İstanbul, 2012 Bahaeddin Ögel, İslamiyet’ten Önce Türk Kültür Tarihi, Ankara, 1991
5)	Sultan Berkyaruk Devri. Fetret devri taht kavgaları Muhammed Tapar ve ülkenin toparlanması. Sancar Dönemi	İbrahim Kafesoğlu, “Selçuklular”, Türk Dünyası El Kitabı, I. Cilt, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, 3. Baskı, Ankara, 2001, s. 319-369 Ali Sevim-Erdoğan Merçil, Selçuklu Devletleri Tarihi, TTK. Ankara 1995 Osman Turan, Büyük Selçuklu Devleti Türk İslam medeniyeti, Dergah Yay. İstanbul 1980 Abdülkadir Özaydın, “ Nizamülmülk’ün Büyük Selçuklu İmparatorluğu’na Hizmetleri”, USAD, Bahar 2018, pdf Abdülkerim Özaydın, “Berkyaruk”, https://islamansiklopedisi.org.tr/berkyaruk, Abdülkerim Özaydın, “Sultan Sencer Dönemi (1119-1157) Selçuklularda Taht Mücadeleleri”, pdf
6)	Irak Selçukluları, Suriye ve Filistin Selçukluları,Kirman Selçukluları.	İbrahim Kafesoğlu, «Selçuklular», Türk Dünyası El Kitabı, I. Cilt, Türk Kültürünü Araştırma Enst., 2001, s. 369-378. «Suriye Selçukluları», İslam Ansiklopedisi, http://www.ehlisunnetbuyukleri.com/Islam-Tarihi-Ansiklopedisi/Detay/SURIYE-SELCUKLULARI/636 Zafer Şen, «Anadolu Selçuklu Devleti Tarihine Bir Bakış», pdf. Mehmet Altay Köymen, «Büyük Selçuklu İmparatorluğu’nun Kuruluşu», pdf. Ahmet Kolbaşı, «Irak ve Horasan Selçukluları Tarihi Adlı Eserde, Selçuklu Kültür ve Medeniyeti Hakkında Verilen Bilgilerin Değerlendirilmesi Üzerine Bir Deneme», pdf. Abdülhaluk M. Çay, «Irak Ve Horasan Selçukluları (1092-1194)», pdf. Faruk, Sümer "Selçuklular" İslam Ansiklopedisi, C. 36, S.377-379.
7)	Büyük Selçuklu Devleti’nde hanedan ve sultan, saray teşkilatı, merkez teşkilatı, eyalet teşkilatı, askeri teşkilat, adli teşkilat.	Osman Turan, Selçuklular Tarihi ve Türk-İslam Medeniyeti, Turan Neşriyat Yurdu, 2. Baskı, İstanbul, 1969 Celalettin Yavuz, Türklerde Savaş, Strateji ve Askeri Kültür, DER Yayınları, İstanbul, 2019 «Selçuklular», İslam Ansiklopedisi, pdf Mehmet Altan Köymen, Büyük Selçuklu İmparatorluğu’nun Kuruluşu, «Büyük Selçuklu İmparatorluğu», https://www.wikiwand.com/tr/B, (Erişim: 23.10.2019)
8)	Ara Sınav
9)	Türklerin Anadolu'yu Fethi, Anadolu’da İlk Türk Beylikleri	İbrahim Kafesoğlu, «O. Doğu’da Kurulmuş Diğer Türk Devletleri», Türk Dünyası El Kitabı, I. Cilt, Türk Kültürünü Araştırma Enst., 2001, s. 379-474. «Akkoyunlular, XV. yüzyılda Doğu Anadolu, Azerbaycan ve Irak’ta hüküm süren Türkmen hanedanı (1340-1514)» İslam Ansiklopedisi, pdf. «Karakoyunlular», İslam Ansiklopedisi, pdf. Özer Küpeli, «Osmanlı-Safevi Münasebetleri», Cihannüma, Tarih ve Coğrafya Araştırmaları Dergisi, Sayı: I / 1 - Temmuz 2015, 203-207. M. Serkan Taflıoğlu, «İran Türk Safevi Devleti’nin Kuruluşu Ve Türk Tarihine Stratejik Etkisi», TURAN-SAM, cilt 4, sayı 13, Kış 2012, Turan Stratejik Araştırmalar Merkezi Dergisi, s. 105-115.
10)	Anadolu’da ve Yakındoğu’da Türk Atabeylikleri	İbrahim Kafesoğlu, «O. Doğu’da Kurulmuş Diğer Türk Devletleri», Türk Dünyası El Kitabı, I. Cilt, Türk Kültürünü Araştırma Enst., 2001, s. 379-474. «Akkoyunlular, XV. yüzyılda Doğu Anadolu, Azerbaycan ve Irak’ta hüküm süren Türkmen hanedanı (1340-1514)» İslam Ansiklopedisi, pdf. «Karakoyunlular», İslam Ansiklopedisi, pdf. Özer Küpeli, «Osmanlı-Safevi Münasebetleri», Cihannüma, Tarih ve Coğrafya Araştırmaları Dergisi, Sayı: I / 1 - Temmuz 2015, 203-207. M. Serkan Taflıoğlu, «İran Türk Safevi Devleti’nin Kuruluşu Ve Türk Tarihine Stratejik Etkisi», TURAN-SAM, cilt 4, sayı 13, Kış 2012, Turan Stratejik Araştırmalar Merkezi Dergisi, s. 105-115. Erdoğan Merçil, “Salgurlular”, https://islamansiklopedisi.org.tr/salgurlular Gülay Öğün Bezer, “İldenizliler”, https://islamansiklopedisi.org.tr/ildenizliler Coşkun Alptekin, “Begteginliler”, https://islamansiklopedisi.org.tr/begteginliler “Dimeşk Atabegliği (Börîler)”, http://www.ehlisunnetbuyukleri.com/Islam-Tarihi-Ansiklopedisi/Detay/DIMESK-ATABEGLIGI-Boriler/174
11)	Anadolu Selçuklu Devleti’nin Kuruluşu, Sultan I. Kılıçaraslan Dönemi ve Türkiye Selçuklu Tahtında Saltanat Mücadelesi, Haçlı Tehdidi ve Türkiye Selçukluları'nın yeniden yükselişi. Sultan II. Kılıçarslan Dönemi ve Mryakephalon Zaferi	ürkiye Selçuklu Tarihi, (Edit: Gülay Öğün Bezer), Anadolu Üniversitesi, pdf Prof. Dr. Erdoğan Merçil, “Türkiye Selçukluları”, https://www.tarihtarih.com/?Syf=26&Syz=373031 İbrahim Kafesoğlu, «Selçuklular», Türk Dünyası El Kitabı, I. Cilt, Türk Kültürünü Araştırma Enst., 2001, s. 319-378. Mehmet Altay Köymen, «Büyük Selçuklu İmparatorluğu’nun Kuruluşu», pdf. Ahmet Kolbaşı, «Irak ve Horasan Selçukluları Tarihi Adlı Eserde, Selçuklu Kültür ve Medeniyeti Hakkında Verilen Bilgilerin Değerlendirilmesi Üzerine Bir Deneme», pdf. Faruk, Sümer "Selçuklular" İslam Ansiklopedisi, C. 36, S.377-379. Ali Sevim-Erdoğan Merçil, Selçuklu Devletleri Tarihi, TTK. Ankara 1995. Osman Turan, Selçuklular Tarihi ve Türk-İslam Medeniyeti, Turan Neşriyat Yurdu, 2. Baskı, İstanbul, 1969 «Selçuklular», İslam Ansiklopedisi, pdf Salim Koca, Türkiye Selçukluları Tarihi, Karam Yayınları, Çorum 2003.
12)	Kösedağ Savaşı’na kadar Anadolu Selçuklu Devleti’nin tarihi. Yıkılış Dönemi	Türkiye Selçuklu Tarihi, (Edit: Gülay Öğün Bezer), Anadolu Üniversitesi, pdf Prof. Dr. Erdoğan Merçil, “Türkiye Selçukluları”, https://www.tarihtarih.com/?Syf=26&Syz=373031 İbrahim Kafesoğlu, «Selçuklular», Türk Dünyası El Kitabı, I. Cilt, Türk Kültürünü Araştırma Enst., 2001, s. 319-378. Mehmet Altay Köymen, «Büyük Selçuklu İmparatorluğu’nun Kuruluşu», pdf. Ahmet Kolbaşı, «Irak ve Horasan Selçukluları Tarihi Adlı Eserde, Selçuklu Kültür ve Medeniyeti Hakkında Verilen Bilgilerin Değerlendirilmesi Üzerine Bir Deneme», pdf. Faruk, Sümer "Selçuklular" İslam Ansiklopedisi, C. 36, S.377-379. Ali Sevim-Erdoğan Merçil, Selçuklu Devletleri Tarihi, TTK. Ankara 1995. Osman Turan, Selçuklular Tarihi ve Türk-İslam Medeniyeti, Turan Neşriyat Yurdu, 2. Baskı, İstanbul, 1969 «Selçuklular», İslam Ansiklopedisi, pdf Salim Koca, Türkiye Selçukluları Tarihi, Karam Yayınları, Çorum 2003.
13)	Anadolu Selçuklu Devleti’nde saray teşkilatı, merkez teşkilatı, eyalet teşkilatı, askeri teşkilat, adli teşkilat, kültür ve medeniyeti.	Türkiye Selçuklu Tarihi, (Edit: Gülay Öğün Bezer), Anadolu Üniversitesi, pdf Prof. Dr. Erdoğan Merçil, “Türkiye Selçukluları”, https://www.tarihtarih.com/?Syf=26&Syz=373031 İbrahim Kafesoğlu, «Selçuklular», Türk Dünyası El Kitabı, I. Cilt, Türk Kültürünü Araştırma Enst., 2001, s. 319-378. Mehmet Altay Köymen, «Büyük Selçuklu İmparatorluğu’nun Kuruluşu», pdf. Ahmet Kolbaşı, «Irak ve Horasan Selçukluları Tarihi Adlı Eserde, Selçuklu Kültür ve Medeniyeti Hakkında Verilen Bilgilerin Değerlendirilmesi Üzerine Bir Deneme», pdf. Faruk, Sümer "Selçuklular" İslam Ansiklopedisi, C. 36, S.377-379. Ali Sevim-Erdoğan Merçil, Selçuklu Devletleri Tarihi, TTK. Ankara 1995. Osman Turan, Selçuklular Tarihi ve Türk-İslam Medeniyeti, Turan Neşriyat Yurdu, 2. Baskı, İstanbul, 1969 «Selçuklular», İslam Ansiklopedisi, pdf Salim Koca, Türkiye Selçukluları Tarihi, Karam Yayınları, Çorum 2003.
14)	Selçuklularda Türk-İslam Medeniyeti	Ramazan Ata, «Anadolu Türk‐İslam Medeniyeti ve Dayandığı Temeller», Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl 2016, s. 15.
15)	Final

Kaynaklar

Ders Notları / Kitaplar:

• İbrahim Kafesoğlu, “Selçuklular”, Türk Dünyası El Kitabı, I. Cilt, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, 3. Baskı, Ankara, 2001, s. 319-369
• Ali Sevim-Erdoğan Merçil, Selçuklu Devletleri Tarihi, TTK. Ankara 1995.
• Celalettin Yavuz, Türklerde Savaş-Strateji ve Askeri Kültür, Der Yayınları, İstanbul, 2019, s. 169-188.
• Osman Turan, Büyük Selçuklu Devleti Türk İslam medeniyeti, Dergah Yay. İstanbul 1980.
• Faruk Sümer, Oğuzlar (Türkmenler), Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara 1972.
• M. Altay Köymen, Büyük Selçuklu İmparatorluğu Tarihi Kuruluş Devri, Selçuklu Tarih ve Medeniyet Enst. Yay., Güven Matbaası Ankara 1979.
• M. Altay Köymen, Tuğrul Bey ve Zamanı, Ankara 1975.
• ----------------------, Büyük Selçuklu Devleti Alp Arslan ve Zamanı, TTK., Ankara 1992
• Abdulhaluk M. Çay, II. Kılıç Arslan, Ankara 1987.

Diğer Kaynaklar:

• Salim Koca, Türkiye Selçukluları Tarihi, Karam Yayınları, Çorum 2003.
• Tekin Arslan, Türk’ün Tarihi, Kariyer Yayıncılık, İstanbul, 2012, s. 259-344.

Ders - Program Öğrenme Kazanım İlişkisi

Ders Öğrenme Kazanımları	1	2	3	4	5
Program Kazanımları
1) Tarih disiplini ile ilgili kavramları, fikirleri ve verileri, sosyal bilimler araştırma metotlarıyla inceler ve değerlendirir, henüz gün yüzüne çıkmamış konuları tanımlar, analiz eder ve tartışır, bunlarla ilgili bilimsel bulgu ve kanıtlara dayalı öneriler geliştirir.
2) Tarih yöntem bilimini kullanarak, eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, yorumlama ve sentezleme becerilerine sahiptir ve alanıyla ilgili çalışmaları bağımsız veya ortak çalışma olarak yürütebilir.
3) Tarih ile ilgili konularda uzman olmayan dinleyicileri bilgilendirir, onlara düşüncelerini açık bir biçimde yazılı ve sözlü olarak ifade eder.
4) Genel kültür ve tarihe yardımcı bilimler ile ilgili, güncel bilgileri içeren ders kitaplarını, ders materyallerini ve bilimsel kaynaklar ile desteklenen üst düzey bilgi ve becerileri mesleğinde ve araştırmalarında kullanabilir.
5) Tarihi bilgi ve bulgu eksiklikleri nedeni ile aydınlatılmamış konularla ilgili bilgileri toplar, çözümler, yorumlar ve ilgili kişi, kurum ve kuruluşlarla paylaşır.
6) Alanlarının gerektirdiği bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve bilgi teknolojilerini ileri düzeyde kullanır.
7) Sahasında çalışan kişilerin ilgi, istek ve ihtiyaçlarını bilir, içinde bulunduğu çevrenin sosyo-ekonomik ve kültürel özelliklerini tanır; bu özelliklere uygun öğretme ve öğrenme süreçlerini planlar, uygular ve yönetir. Öğrencilerin öğrenme sürecine etkin katılımını sağlar.
8) En az bir yabancı dil kullanarak tarih bilimi alanında kuramsal ve uygulamalı bilgileri izler ve ilgili alandaki uzman ve uzman olmayan kişi ve kuruluşlarla bu bilgileri paylaşır.
9) Alanlarında sosyal, kültürel hakların evrenselliğini destekler, sosyal adalet bilinci kazanır, tarihi ve kültürel mirasa sahip çıkar.
10) Tarih alanlarında kendisini devamlı geliştirmek için gayret gösterir. Alanları ile ilgili bilgileri, toplar, çözümler, yorumlar.
11) Yeni bilgi ve fikirlere erişme ve yaşam boyu öğrenme bilincini kazanır.
12) Kalite yönetim ve süreçlerine uygun davranır ve katılır.

Ders - Öğrenme Kazanımı İlişkisi

Etkisi Yok	1 En Düşük	2 Düşük	3 Orta	4 Yüksek	5 En Yüksek

	Dersin Program Kazanımlarına Etkisi	Katkı Payı
1)	Tarih disiplini ile ilgili kavramları, fikirleri ve verileri, sosyal bilimler araştırma metotlarıyla inceler ve değerlendirir, henüz gün yüzüne çıkmamış konuları tanımlar, analiz eder ve tartışır, bunlarla ilgili bilimsel bulgu ve kanıtlara dayalı öneriler geliştirir.	5
2)	Tarih yöntem bilimini kullanarak, eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, yorumlama ve sentezleme becerilerine sahiptir ve alanıyla ilgili çalışmaları bağımsız veya ortak çalışma olarak yürütebilir.	4
3)	Tarih ile ilgili konularda uzman olmayan dinleyicileri bilgilendirir, onlara düşüncelerini açık bir biçimde yazılı ve sözlü olarak ifade eder.
4)	Genel kültür ve tarihe yardımcı bilimler ile ilgili, güncel bilgileri içeren ders kitaplarını, ders materyallerini ve bilimsel kaynaklar ile desteklenen üst düzey bilgi ve becerileri mesleğinde ve araştırmalarında kullanabilir.	5
5)	Tarihi bilgi ve bulgu eksiklikleri nedeni ile aydınlatılmamış konularla ilgili bilgileri toplar, çözümler, yorumlar ve ilgili kişi, kurum ve kuruluşlarla paylaşır.	2
6)	Alanlarının gerektirdiği bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve bilgi teknolojilerini ileri düzeyde kullanır.
7)	Sahasında çalışan kişilerin ilgi, istek ve ihtiyaçlarını bilir, içinde bulunduğu çevrenin sosyo-ekonomik ve kültürel özelliklerini tanır; bu özelliklere uygun öğretme ve öğrenme süreçlerini planlar, uygular ve yönetir. Öğrencilerin öğrenme sürecine etkin katılımını sağlar.
8)	En az bir yabancı dil kullanarak tarih bilimi alanında kuramsal ve uygulamalı bilgileri izler ve ilgili alandaki uzman ve uzman olmayan kişi ve kuruluşlarla bu bilgileri paylaşır.
9)	Alanlarında sosyal, kültürel hakların evrenselliğini destekler, sosyal adalet bilinci kazanır, tarihi ve kültürel mirasa sahip çıkar.	4
10)	Tarih alanlarında kendisini devamlı geliştirmek için gayret gösterir. Alanları ile ilgili bilgileri, toplar, çözümler, yorumlar.
11)	Yeni bilgi ve fikirlere erişme ve yaşam boyu öğrenme bilincini kazanır.
12)	Kalite yönetim ve süreçlerine uygun davranır ve katılır.	4

Ölçme ve Değerlendirme

Yarıyıl İçi Çalışmaları	Aktivite Sayısı	Katkı Payı
Ödev	1	% 20
Ara Sınavlar	1	% 30
Final	1	% 50
Toplam		% 100
YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTU KATKISI		% 50
YARIYIL SONU ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTUNA KATKISI		% 50
Toplam		% 100